De veelzijdige Volatiliteit Index, deel 7

Zekerheid bij uw investeringsbesluiten

De Technische AnalyseEen vorm van markt analyse die uitgaat van vraag en aanbod en handelsvolume, waarbij men met behulp charts en formules gebaseerd op marktgegevens probeert vast te stellen in welke fase van haar ontwikkeling de markt zich bevindt. Copyright Vladeracken beperkt zich, als we het over Volatiliteit hebben, niet alleen maar tot de VolatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken Indexen, die de impliciete of de actuele VolatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken meten, maar er zijn ook andere indicatoren die uitgaan van de actuele volatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken. Zo is er bijvoorbeeld de True Range van Welles Wilder, of de Bollinger BandsTwee lijnen die aan weerszijde getekend worden waarbij de afstand tot de koersen bepaald wordt door een aantal te kiezen standaarddeviaties (meestal twee) van de koers tot aan een te kiezen voortschrijdend gemiddelde van de koersen. Deze lijnen worden geacht WeerstandKoersniveau waaronder koersen de neiging hebben om na een stijging te stabiliseren. Copyright Vladeracken en Steun aan te geven. Formule: Band 1 = SMA(x) + BandFactor*STDEV(x) en Band 2 = SMA(x) – BandFactor*STDEV(x) waarbij SMA = eenvoudig voortschrijdend gemiddelde; STDEV = standaarddeviatie van de dagelijkse slotkoers; x = de periode. Bollinger gebruikte de doorschrijding van de banden door de koers als signalen. De bevestiging zocht hij in het short term On Balance VolumeOmzet. De hoeveelheid aandelen (in stuks) welke op een gegeven dag wordt verhandeld. Copyright Vladeracken en in een Money FlowHet volumeOmzet. De hoeveelheid aandelen (in stuks) welke op een gegeven dag wordt verhandeld. Copyright Vladeracken vermenigvuldigd met de slotkoers van de dag. Als deze laatste lager is dan de vorige dag dan is de Money Flow negatief en als hij hoger is dan is de Money Flow positief. In plaats van de slotkoers wordt vaak de gemiddelde koers van de dag genomen. Copyright Vladeracken Indicator. Copyright Vladeracken die inkrimpen en uitzetten naarmate de VolatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken afneemt of toeneemt.

Bollinger Bands

Het kenmerk van de VolatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken is dat hij altijd zal terugkeren tot zijn gemiddelde. Bollinger maakte daarvan gebruik toen hij zijn Bands ontwikkelde. Het meest eenvoudige gebruik van de Bands is om een longpositie in te nemen als de onderste band van onderaf doorschreden wordt en uit te stappen als de koers boven de bovenste band noteert of deze van bovenaf doorbreekt. Als u een longpositie hebt ingenomen zal de koers boven in het kanaal aangekomen ongetwijfeld gaan dalen maar u weet niet wanneer en als u dan zo maar uitstapt als de bovenste band gebroken wordt kan het zijn dat u het grootste gedeelte van de uptrend mist. Het is dus zaak om te gaan zoeken naar een toppatroon. Omdat de Bollinger BandsTwee lijnen die aan weerszijde getekend worden waarbij de afstand tot de koersen bepaald wordt door een aantal te kiezen standaarddeviaties (meestal twee) van de koers tot aan een te kiezen voortschrijdend gemiddelde van de koersen. Deze lijnen worden geacht WeerstandKoersniveau waaronder koersen de neiging hebben om na een stijging te stabiliseren. Copyright Vladeracken en Steun aan te geven. Formule: Band 1 = SMA(x) + BandFactor*STDEV(x) en Band 2 = SMA(x) – BandFactor*STDEV(x) waarbij SMA = eenvoudig voortschrijdend gemiddelde; STDEV = standaarddeviatie van de dagelijkse slotkoers; x = de periode. Bollinger gebruikte de doorschrijding van de banden door de koers als signalen. De bevestiging zocht hij in het short term On Balance VolumeOmzet. De hoeveelheid aandelen (in stuks) welke op een gegeven dag wordt verhandeld. Copyright Vladeracken en in een Money FlowHet volumeOmzet. De hoeveelheid aandelen (in stuks) welke op een gegeven dag wordt verhandeld. Copyright Vladeracken vermenigvuldigd met de slotkoers van de dag. Als deze laatste lager is dan de vorige dag dan is de Money Flow negatief en als hij hoger is dan is de Money Flow positief. In plaats van de slotkoers wordt vaak de gemiddelde koers van de dag genomen. Copyright Vladeracken Indicator. Copyright Vladeracken uitgaan van de afstand van de koersen tot hun gemiddelde kan de breedteHet fenomeen dat de meeste aandelen op een beurs stijgen (“de marktstijging wordt breed gedragen”) versus de situatie waarbij slechts enkele aandelen verantwoordelijk zijn voor een stijging van de index (“de markt heeft geen breedte”). Hetzelfde fenomeen doet zich in een dalende trendDe richting van de markt. Een opwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van hogere bodems en hogere toppen. Een neerwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van lagere bodems en lagere toppen. Copyright Vladeracken voor. Copyright Vladeracken van de Bands gebruikt worden om toppen en bodems te herkennen. In het onderstaande zullen wij u laten zien op welke wijze men toppen/bodems kan herkennen en hoe deze herkenning kan fungeren als een goede confirmatie om een bepaald aandeel dat u geselecteerd hebt, inderdaad aan te kopen. Let wel: wij hebben het nu over een confirmatiesysteem als onderdeel van uw handelssysteem. Koopsignalen en verkoopsignalen worden dus in het onderstaande door een ander systeem gegeven. Maar inzicht in de VolatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken van het aandeel geeft u meer zekerheid over de juistheid van uw beslissing om tot aankoop of verkoop over te gaan.

Koninklijke Olie

Hieronder tonen wij u een 11-jaars koersgrafiek van Koninklijke Olie.

Figuur 9

U ziet in het bovenste deel van de figuur de koersen van Koninklijke Olie op weekbasis. In het koerspatroon zijn de Bollinger BandsTwee lijnen die aan weerszijde getekend worden waarbij de afstand tot de koersen bepaald wordt door een aantal te kiezen standaarddeviaties (meestal twee) van de koers tot aan een te kiezen voortschrijdend gemiddelde van de koersen. Deze lijnen worden geacht WeerstandKoersniveau waaronder koersen de neiging hebben om na een stijging te stabiliseren. Copyright Vladeracken en Steun aan te geven. Formule: Band 1 = SMA(x) + BandFactor*STDEV(x) en Band 2 = SMA(x) – BandFactor*STDEV(x) waarbij SMA = eenvoudig voortschrijdend gemiddelde; STDEV = standaarddeviatie van de dagelijkse slotkoers; x = de periode. Bollinger gebruikte de doorschrijding van de banden door de koers als signalen. De bevestiging zocht hij in het short term On Balance VolumeOmzet. De hoeveelheid aandelen (in stuks) welke op een gegeven dag wordt verhandeld. Copyright Vladeracken en in een Money FlowHet volumeOmzet. De hoeveelheid aandelen (in stuks) welke op een gegeven dag wordt verhandeld. Copyright Vladeracken vermenigvuldigd met de slotkoers van de dag. Als deze laatste lager is dan de vorige dag dan is de Money Flow negatief en als hij hoger is dan is de Money Flow positief. In plaats van de slotkoers wordt vaak de gemiddelde koers van de dag genomen. Copyright Vladeracken Indicator. Copyright Vladeracken (in zwart, de meeste technische analyseEen vorm van markt analyse die uitgaat van vraag en aanbod en handelsvolume, waarbij men met behulp charts en formules gebaseerd op marktgegevens probeert vast te stellen in welke fase van haar ontwikkeling de markt zich bevindt. Copyright Vladeracken pakketten hebben deze indicator als een standaard indicator in het pakket toegevoegd) getekend. Onderaan in de figuur ziet u de Bollinger Tightness. Het is bekend (ook uit de eerdere artikelen in deze serie) dat de beweeglijkheid van de koers de richting reflecteert. Uitgezonderd tijdens Blow-offs, neemt de volatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken toe als de koersen dalen en de beweeglijkheid neemt af als de koersen stijgen. Door de specifieke berekening van de Bollinger BandsTwee lijnen die aan weerszijde getekend worden waarbij de afstand tot de koersen bepaald wordt door een aantal te kiezen standaarddeviaties (meestal twee) van de koers tot aan een te kiezen voortschrijdend gemiddelde van de koersen. Deze lijnen worden geacht WeerstandKoersniveau waaronder koersen de neiging hebben om na een stijging te stabiliseren. Copyright Vladeracken en Steun aan te geven. Formule: Band 1 = SMA(x) + BandFactor*STDEV(x) en Band 2 = SMA(x) – BandFactor*STDEV(x) waarbij SMA = eenvoudig voortschrijdend gemiddelde; STDEV = standaarddeviatie van de dagelijkse slotkoers; x = de periode. Bollinger gebruikte de doorschrijding van de banden door de koers als signalen. De bevestiging zocht hij in het short term On Balance VolumeOmzet. De hoeveelheid aandelen (in stuks) welke op een gegeven dag wordt verhandeld. Copyright Vladeracken en in een Money FlowHet volumeOmzet. De hoeveelheid aandelen (in stuks) welke op een gegeven dag wordt verhandeld. Copyright Vladeracken vermenigvuldigd met de slotkoers van de dag. Als deze laatste lager is dan de vorige dag dan is de Money Flow negatief en als hij hoger is dan is de Money Flow positief. In plaats van de slotkoers wordt vaak de gemiddelde koers van de dag genomen. Copyright Vladeracken Indicator. Copyright Vladeracken betekent dit dat de afstand tussen de beide banden groter wordt bij een dalende markt en hij wordt kleiner bij een stijgende markt.

Terugkeren naar het gemiddelde

Als men deze afstand visueel maakt (in bovenstaande Bollinger Tightness genoemd) betekent dit dat bij een top in de Tightness de koers gaat stijgen en bij een bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken gaat hij dalen. In de grafiek van de Tightness hebben wij drie lijnen getekend. Tussen de bovenste en de onderste lijn kan men stellen dat een bepaalde koersbeweging aan de gang is, de middenlijn geeft de grens aan tussen positief en negatief. Maar buiten de lijnen kan men spreken van toppen en bodems. Als men zoekt naar hoge toppen en diepe bodems komt men op het spoor van de aanstaande koersbewegingen. En dit is een bijna-zekerheid “want de koers heeft altijd de neiging om terug te keren naar zijn gemiddelde”. De echte toppen en bodems in de Tightness zijn dus echte omkeerpunten.

De trend houdt zichzelf in stand

Er is nog een andere wet die van toepassing is op de VolatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken. Een beweging die ingezet is heeft de neiging zich in diezelfde richting te blijven ontwikkelen totdat het tegendeel bewezen is. Dat wil zeggen als er eenmaal een opwaartse trendDe richting van de markt. Een opwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van hogere bodems en hogere toppen. Een neerwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van lagere bodems en lagere toppen. Copyright Vladeracken herkend is mag men ervan uitgaan dat het betreffende aandeel blijft stijgen totdat een bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken wordt gezet in de Tightness. De grafiek van Koninklijke Olie hierboven laat dit mechanisme duidelijk zien.

De grafiek

De eerste twee pijltjes in de figuur hierboven – die gezet werden op het einde van 2002 – staan bij een hoge top in de Tightness. Inderdaad staat het aandeel Koninklijke Olie dan aan de vooravond van een lange periode van stijging. Eind 2004 wordt dit signaal nog eens herhaald en nu ligt de top in de Tightness zelfs nog hoger. Medio 2005 ontstaat er een bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken in de Tightness. De tijd om in Koninklijke Olie (RD) te beleggen is voorbij en dat blijft zo totdat er een nieuwe top in 2010 (zie bij dubbele pijltjes rechts in de koersgrafiek) in de Tightness wordt gezet.

Enkele opmerkingen:

1. Wij hebben het hier over een weekgrafiek. Dat betekent dat we het over middellange/lange termijn belegging hebben. Als men in RD had willen beleggen dan hadden deze signalen (bij de dubbele pijltjes) zekerheid kunnen geven aan de beslissing. Maar de andere signalen (bij de enkelvoudige pijltjes) hadden u af kunnen houden van onverstandige investeringen. U kunt natuurlijk ook van daggrafieken uitgaan. Maar voor de korte termijn is de Tightness als confirmator veel moeilijker. U kunt dat beter aan de professie overlaten;
2. Wij hebben in de bovenstaande figuur slechts 11 jaren van één aandeel opgenomen. Daar zit weinig bewijs in zult u zeggen. Maar als u geïnteresseerd bent dan kunt u het beste zelf de proef op de som nemen door naar een aantal aandelen te gaan kijken. U zult dan zien dat de Bollinger Tightness u zeer ten dienste geweest zou kunnen zijn bij uw beleggingsbesluiten;
3. De uitslagen van de Tightness zijn niet voor ieder aandeel hetzelfde. De lijnen die wij getrokken hebben zijn daarmede arbitrair. Maar of u nu lijnen trekt of niet, de toppen en bodems zijn overal herkenbaar.

Conclusie

Zoals gezegd vormt de Bollinger Tightness op zichzelf in onze ogen geen handelssysteem. Maar als u eenmaal met welk handelssysteem dan ook de beslissing genomen hebt om een bepaald aandeel aan te kopen is het verstandig om even naar de Tightness te kijken. Als u daarin een (recente) top vindt dan kunt u welhaast zeker zijn van de juistheid van uw beslissing. Als u daarentegen een recente bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken vindt stel de aankoop van uw keuze dan uit en ga naar een andere opportuniteit zoeken. Als u de gewoonte hebt om ook short te gaan in aandelen dan is de bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken in de Tightness een goede bevestiging van uw shortsignaal. Let op dat wij hier spreken over de middellange / lange termijn. De fluctuaties in de koersen worden niet minder door een goed confirmatiesysteem.

In een volgend en afsluitend artikel zullen wij ingaan op functie van de VolatiliteitDe beweeglijkheid van prijzen. Copyright Vladeracken Index als basis voor uw beleggingsbeleid en strategieQuis est tam dissimile homini. Cur id non ita fit? Tum Triarius: Posthac quidem, inquit, audacius. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata Copyright Vladeracken.

Den Haag, 1 juni 2012
Gijsbrecht van Dommelen
Vladeracken Vermogensbeheer

www.vermogensbeheer.co

Disclaimer
De auteur is verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Vladeracken BV, een vermogensbeheerder met vergunning van de AFM. Dit stuk is geen beleggingsadvies. Wie de hier besproken technieken volgt of wenst te volgen doet dat voor eigen rekening en risico. In dit kader wijzen de auteur en Vladeracken BV alle verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit stuk van de hand.