ESG het volgende stockpaardje van de regelgever of een beleggingstool? – Een interne enquete binnen de Today’s Group

(publicatiedatum 3 maart 2021)

Inleiding

Vorige week zijn wij gestart met een artikelen reeks, die een weergave is van de interne zoektocht binnen de Today’s Group en Vladeracken VermogensbeheerDe handelsnaam van Vladeracken BV. Een vermogensbeheerder met een vergunning in Nederland. Copyright Vladeracken naar de vraag waar wij staan op het gebied van ESG, Environment Social Governance. De aanleiding is een oekaze van de Europese en in haar kielzog Nederlandse toezichthouders, uitgevaardigd in een “Sector brief aan beleggingsondernemingen over de ESG Informatieverschaffingsverordening”, voortkomend uit de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR).

Deze toezichthouders, de ESMA en de AFM maken zich daarin druk om twee dingen:
– Zijn er risico’s voortkomend uit ESG-vraagstukken aan de beleggingen waarin uw adviseur u laat beleggen?
– Als iemand zijn beleggingsproduct als “duurzaam” of “groen” aanmerkt, is die term dan over alle producten in de markt heen vergelijkbaar. M.a.w. is groen bij ABN Amro hetzelfde als groen bij Triodos?

In het eerste stuk hebben wij deze oekaze nader toegelicht en uitgelegd wat dit voor beleggingsondernemingen zoals Today’s Group BV betekent.

Vraagstelling interne ESG-enquete

Wij eindigden dit tweede stuk met de vraagstelling van een enquete, die wij onder onze eigen medewerkers hebben gehouden. De vraag die werd gesteld was:

“Het heeft geen enkele zin om een “beleid” op het vlak van ESG op te leggen als niet iedereen binnen de onderneming daar achter staat. Want het moet niet alleen op papier staan, wij moeten het als bedrijf ook uitdragen. En dus zouden wij van ieder van jullie een soort “meest belangrijke onderwerpen” lijstje willen zien, een top drie van zaken die jullie op het terrein van duurzaamheid ieder afzonderlijk het belangrijkste vinden. En dat zou dan zo concreet mogelijk moeten zijn.”

In dit stuk komen wij met de antwoorden van onze medewerkers en proberen wij daaruit een grote gemeenschappelijke deler te destilleren, die de basis moet zijn voor het antwoord op de vraag: waar staar de Today’s Group BV voor op het gebied van ESG?

De antwoorden zullen anoniem zijn, dat mag niemand bevreemden, ook al zullen individuele medewerkers zich wellicht wel herkennen in sommige uitspraken. Het doel van deze exercitie is drieledig:
1. Komen tot een eenduidig ESG-beleid binnen de beleggingsonderneming die Today’s Group is;
2. Voldoen aan de voorwaarden van de toezichthouders
3. Onze cliënten en andere stakehouders duidelijk maken wat onze ESG-positie is.

Ook in deel 1 van deze reeks deden wij al de oproep aan onze cliënten, die wij hier nog een keer willen herhalen: als u, mede naar aanleiding van deze artikelen, uw wensen op dit gebied aan ons kenbaar wenst te maken, doe dat dan vooral, uw contactpersoon binnen Today’s Group staat u daar graag over te woord. Het kan ons alleen maar helpen als u aangeeft wat u belangrijk vindt!

Een blauwe parkiet in een Nederlandse achtertuin.

Antwoorden op de ESG-enquete

Het is interessant om de meningen van mensen te peilen, ook omdat het veel zegt over wat mensen bezig houdt en over de betrokkenheid van medewerkers bij de eigen onderneming. Sommigen antwoorden met een korte opmerking variërend van “dit lijkt mij iets voor de accountmanagers want is of zal in de toekomst belangrijk zijn / worden bij cliënten” via “wat een onzin, vroeger moesten wij een klant vragen waarin hij wel of niet belegd wilde zijn en nu moeten wij voor de klant gaan bepalen waarin hij / zij wel of niet mag beleggen?” tot “moeten wij onze cliënten straks gaan vertellen, dat wij niet voor hen in Amazon, Google of Microsoft zullen beleggen omdat deze bedrijven met hun cloud-servers zoveel energie slurpen?.”

Anderen hebben heel uitgebreide antwoorden gegeven en weer anderen hebben helemaal niet gereageerd.

Ook hele praktische opmerkingen werden gemaakt, zoals “hoe stel je vast, dat sommige bedrijven, die je zou willen uitsluiten, niet ook opgenomen zijn in beleggingsfondsen en trackers, die wij gebruiken voor onze cliënten?”

Maar de opmerking over de cloud-servers van Amazon, Google en Microsoft, staat in de antwoorden niet alleen. Iemand schreef: “Wapens zijn nodig om onze vrijheden te verdedigen” en “de zoektocht naar betere (preciezie)wapens zorgt ook voor de uitvinding van allerlei toepassingen, die de kwaliteit van het leven op onze aarde, ook in het kader van ESG, bijzonder veel verbeteren, denk aan het internet, de computer, allerlei communicatiemiddelen, etc.”. En wat te denken van “Tesla, wiens batterijen, om ze te maken, maar ook om ze vervolgens weer af te breken / recyclen verantwoordelijk is voor veel vervuiling, om maar niet te spreken van de beroerde kwaliteit van de auto’s en de dito beroerde service van het bedrijf naar haar cliënten”.

Weer een ander had een zeer concrete, en daarmee makkelijk meetbare set regels, die dan natuurlijk wel weer aan heel veel andere al genoemde zaken voorbij gaan:
“Geen bedrijven kopen die de consument op de lange termijn niet-herstelbare schade zullen berokkenen: dus gokken, munitie, tabak, fossiele verbranding zonder compenserende initiatieven op lange termijn en dergelijke.” En “Bestaande bedrijven die daarentegen streven naar 100% carbon-neutraliteit krijgen juist extra punten op ESG-vlak. Bovenop het environmental aspect, toont het ook een sterke vorm van lange termijn-leiderschap, dus zeker ook een extra plus voor good governance.“

Ook werd vaak de nuance gezocht: “Ik vind het belangrijker dat bedrijven ‘op de goede weg’ zijn. Als je in een sector een keuze maakt dan moet je naar mijn mening kiezen uit de ‘best in class’ (bv. uit de top 3). Zodra je echt zaken wil uitsluiten (bv. kinderarbeid) dan wordt het moeilijk. Je kunt dam misschien wel de hele retailsector in de ban doen”.

Het “best in class”-principe

Het “best in class”-principe is een veel gehanteerde maatstaf in grote universa, zoals dat van de ”Dow Jones Sustainability Index”. Maar die maatstaf kan niet zonder specifieke uitsluitingen. Want er is ook een “best in class”-producent van cluster munitie, om maar een extreem voorbeeld te noemen. De medewerker die dit principe aanhaalde, wenste slechts één sector geheel in de ban te doen, de “Wapenindustrie”. Maar ook dat is lastig, omdat tegenwoordig er niet zo heel veel bedrijven meer zijn die alleen in de wapenindustrie actief zijn. Vrijwel alle wapenproducenten hebben ook een vaak grote “civiele tak”. Daar worden dan veel producten gemaakt die soms zelf juist heel wenselijk zijn vanuit ESG-perspectief, zoals producten die gericht zijn op onze eigen veiligheid.

Een andere medewerker legde de nadruk op het uitsluiten van “de wapenindustrie en activiteiten op het gebied van ontbossing (en dan vooral oerbossen) en mensenrechtenschendingen”. Deze medewerker wilde de olie-industrie niet uitsluiten omdat “alle grote oliemajors op hun eigen manier zeker hun koers aan het wijzigen zijn”.

Als er al complete bedrijfstakken werden uitgesloten, dan werden vooral genoemd bekende sectoren als de tabaksindustrie, de gokindustrie, wapenindustrie (en dan met name cluster munitie, wapensystemen en nucleaire, biologische en chemische wapens), bont, ontbossing.

De discussie rond ontbossing werd door iemand nader uitgewerkt door te verwijzen naar palmolieplantages, avocadoplantages en suikerrietplantages (voor de biomassa-industrie). Alle drie vinden tegenwoordig hun weg via vrijwel elke winkel naar elk huishouden in Nederland (en de meeste andere landen in de wereld). Palmolie is een toevoeging in een enorm aantal consumentenproducten zoals cosmetica en voeding.

Veel medewerkers noemen ook de kwestie van mensenrechten. Daarbij worden arbeidsomstandigheden het meest als voorbeeld aangehaald (kinderarbeid bijvoorbeeld).

Conclusie

De conclusie is meerledig. Ten eerste blijkt dat het probleem bij alle medewerkers op de agenda staat. Binnen Today’s Group heeft iedereen een mening over dit onderwerp en dat betekent dat iedereen er over nagedacht heeft. Maar ook helder is, dat vrijwel iedereen worstelt met de vraag hoe je dit in een specifiek aantal meetbare en toepasbare criteria vastlegt. De grote gemene deler is een combinatie van uitsluiting en toepassing van het “best-in-class”-principe.

Uitgesloten kunnen worden:
– Ondernemingen in de tabaksindustrie
– Ondernemingen in de gokindustrie
– Ondernemingen die zich schuldig maken aan kinderarbeid en ander misbruik van arbeidsomstandigheden

Positief staan wij tegenover bedrijven die actief beleid voeren om de keten van toeleveranciers en eigen productiefaciliteiten op het gebied van ESG te verbeteren, ook als de ondernemingen uit een hoek komen waar eerder veel vervuiling is veroorzaakt. Wie actief werkt aan een betere leefomgeving wereldwijd voor mens en natuur krijgt juist extra punten.

Praktische toepasbaarheid

Het probleem is natuurlijk dat dit soort principes nog wel even toetsbaar gemaakt moeten worden. Daartoe kun je een toetsing inkopen (hierover zullen wij in deel drie van deze reeks een en ander zeggen), maar lang niet alle ondernemingen waarin belegd kan worden, worden door dit soort beoordelingsinstituten van een ESG-rating voorzien. Vooral veel kleinere ondernemingen ontbreken in deze beoordelingen. De inkoop van een beoordeling is dus niet voldoende, er zal ook een eigen toetssteen moeten worden gedefinieerd. En wat niet voorkomen kan worden, gewoon omdat lang niet elke onderneming transparant hierover is, is dat een onderneming achteraf gezien buitengewoon non-ESG-waardig blijkt te zijn. Te denken valt bijvoorbeeld aan het schandaal bij het Duitse Wirecard, waar de zaak eenvoudigweg werd voorgelogen. Wat wij dan wel kunnen doen, is een onderneming alsnog uitsluiten als non-ESG-waardigheid achteraf blijkt. De consequentie kan dan zijn direct verkopen van bestaande belangen.

Today’s Group – Ons beleid

Uit de hier verwoorde discussie is een blauwdruk ontstaan, die wij als basis voor onze ESG-positie op onze website hebben geplaatst / zullen plaatsen (uiterlijk voor 10 maart 2021). Het universum dat wij hanteren zal hieraan getoetst worden en in de loop van het komende jaar zullen wij op deze plaats ook weergeven wat voor consequenties die heeft. Welke ondernemingen worden bijvoorbeeld uitgesloten.

Grijs, groen of donker groen

Want dat wij bewust met ESG omgaan binnen Today’s Group leidt geen twijfel. Maar het is ook duidelijk, dat Today’s Group momenteel geen producten voert, die het predicaat “donker groen” kunnen velen. Donker groen betekent dat er belegd wordt met “impact” als doel. Ondernemingen waarvan aandelen of obligaties gekocht worden moeten dan bewust bijdragen aan het verbeteren van de wereld met een aantoonbare “impact”. En wij zijn nog niet zover dat wij van elke onderneming in ons universum kunnen bepalen of de onderneming “impact” heeft en wij zijn nog helemaal niet rijp om elke onderneming die geen “ïmpact” heeft uit te sluiten uit ons universum!

Het predicaat groen is mogelijk toepasbaar op één product uit onze stal, een product dat binnen het vermogensbeheer wordt gehanteerd onder de modelnaam “ESG Portefeuille” waarvoor vermogensbeheerder Marianne Bruin bij Today’s Group verantwoordelijk is. Alle andere producten zijn vooralsnog grijs. Wij zijn drukdoende, getuige ondermeer dit artikel, om te kijken of wij ons universum zodanig kunnen definiëren, dat ook andere producten “groen” genoemd kunnen gaan worden. Maar zover zijn wij nog niet, met name omdat wij er nog niet in geslaagd zijn om deze kwalificatie meetbaar te maken en vervolgens aan deze classificatie ook de juiste begrenzing mee te kunnen geven.

Voorbeeld: CO2-uitstoot

Bij wijze van voorbeeld ten aanzien van de vraag hoe moeilijk het is om een classificatie grijs of groen aan onze producten te kunnen halen sluiten wij dit artikel af met een voorbeeld over de CO2-uitstoot van ondernemingen waarin wij beleggen.

Wij kunnen inmiddels van een groot deel van de aandelen waarin wij beleggen achterhalen hoeveel ton CO2 de betreffende onderneming jaarlijks uitstoot. Als men die CO2-productie deelt door het totaal aantal uitstaande aandelen van de betreffende onderneming kan men een “CO2-uitstoot per aandeel” bepalen. Door vervolgens van elk aandeel in de portefeuille dat getal te vermenigvuldigen met het aantal aandelen dat in de portefeuille wordt aangehouden en deze sommen bij elkaar op te tellen kan het aantal CO2-tonnen uitstoot van de portefeuille bepaald worden. Stel nu dat u een portefeuille van € 100.000 heeft en wij met deze berekening tot de conclusie komen dat deze portefeuille in feite indirect verantwoordelijk is voor de jaarlijkse uitstoot van 0,5 ton CO2. Dan is nog steeds de vraag niet beantwoord of dat veel is of niet? Natuurlijk, het streven is om dat aantal tonnen naar 0 te brengen, maar het aantal ondernemingen dat aan die classificatie-eis voldoet is op een beperkt aantal vingers te tellen. Dus een eis van 0 ton uitstoot betekent dat wij per saldo nauwelijks meer voor u kunnen beleggen of alleen in een vast aantal aandelen met als gevolg dat u vele jaren van achterblijvende marktprestaties gaat meemaken omdat markten nu eenmaal regelmatig van spoor wisselen.

Is dit wat u van uw vermogensbeheerder verwacht?

In deel drie zullen wij nader ingaan op de “ESG-ratings”, die er inmiddels door vele providers beschikbaar gesteld worden (uiteraard tegen betaling) en de vraag in hoeverre die behulpzaam kunnen zijn in het oplossen van ons vraagstuk.

Den Haag, 3 maart 2021

Gijsbrecht K. van Dommelen
Today’s Group BV / Vladeracken VermogensbeheerDe handelsnaam van Vladeracken BV. Een vermogensbeheerder met een vergunning in Nederland. Copyright Vladeracken

www.vladeracken.nl & www.todaysgroup.nl

Disclaimer
De auteur is verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Today’s Group BV, een vermogensbeheerder met vergunning van de AFM en Vladeracken VermogensbeheerDe handelsnaam van Vladeracken BV. Een vermogensbeheerder met een vergunning in Nederland. Copyright Vladeracken (eveneens onder de vlag van Today’s Group BV). Today’s Group belegt wel en/of heeft belegd in de hier besproken effecten & strategieQuis est tam dissimile homini. Cur id non ita fit? Tum Triarius: Posthac quidem, inquit, audacius. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata Copyright Vladerackenën voor haar cliënten. Dit stuk is geen beleggingsadvies. Wie in de hier besproken effecten en/of strategieQuis est tam dissimile homini. Cur id non ita fit? Tum Triarius: Posthac quidem, inquit, audacius. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata Copyright Vladerackenën en conform de hier besproken methodiek belegt of wenst te beleggen doet dat voor eigen rekening en risico. In dit kader wijzen de auteur en Today’s Group BV alle verantwoordelijkheid voor de inhoud van dit stuk van de hand. De besproken effecten vertegenwoordigen een hoog risico.