De Technische Belegger Jaargang 29 • Nr 9 • 10 september 2023

De discussie tussen economische analisten concentreert zich momenteel op de vraag of er nu wel of niet sprake is van een (naderende) recessie en of dit ertoe zal gaan leiden dat Centrale Banken weer aan renteverlagingen gaan denken of niet en zo ja wanneer dan wel.

Het antwoord op het eerste deel van die vraag is eenvoudig. De recessie is al een feit in grote delen van de Westerse economieën. Met name in de hoek van de industrie (basisindustrie, kapitaalgoederen, auto’s, maar ook duurzame consumptiegoederen en niet te vergeten de bouw) is sprake van krimpende productie, oplopende voorraden en afnemende vraag. Maar de arbeidsmarkten in het Westen hebben nog geen krimp gegeven. En dat komt, omdat veel onvervulde vacatures aan de kant van dienstensectoren, nu geleidelijk aan toch kunnen worden ingevuld, als gevolg van de afnemende vraag naar werknemers in de industrie. Wel is al een afname te zien van het aantal openstaande vacatures, maar de werkloosheid zelf loopt nog niet op. En zolang mensen niet werkloos zijn, verdienen zij salarissen en geven ze geld uit.

Centrale Banken hebben van overheidswege een opdracht meegekregen. De ECB moet zich alleen druk maken om de inflatie. Of de Europese economie in een recessie duikt of niet, is voor de ECB volstrekt onbelangrijk. En de inflatie daalt weliswaar, maar niet voldoende om de renteteugels al te laten vieren. De FED in de VS moet zich druk maken om inflatie, maar ook om de economische groei. Die is nog altijd robuust en dus is ook voor de FED momenteel de inflatie het belangrijkste item.

Markten anticiperen op het rentebeleid van Centrale Banken, door obligaties te verkopen (waardoor de lange rente stijgt) of juist te kopen (waardoor de lange rente daalt). Wanneer markten een recessie voorzien, anticiperen beleggers op een periode waarin Centrale Banken de rente zullen laten zakken en daalt dus de lange rente vooruitlopend op dit beleid van renteverlaging door Centrale Banken.

Het effect hiervan is, dat de lange rente lager wordt dan de korte rente. Maar dat is een abnormale situatie omdat het risico toeneemt met de looptijd van een lening en de vergoeding voor dit risico dus hoger zou moeten zijn naarmate de looptijd langer is. De yieldcurve is de grafiek waarin deze verhouding tussen de korte en de lange rente wordt weergegeven.

Yield curve in Europa(figuur 1)

Figuur 1 De yield CurveEen curve die de effectieve rente percentages weergeeft van obligaties met verschillende looptijden. De helling van de curve geeft de snelheid aan waarmede het percentage stijgt of daalt naarmate de looptijd langer is. Teresa Fernandez is van mening dat de relatie tussen de 10-jaars Treasury en de 3-maands Treasury een goede indicatie geeft van de stand van de markt. Een stijging van de verhouding wijst op een stijgende aandelenmarkt en omgekeerd. Als de Ratio op 3,5 of hoger ligt betekent dit dat men long in de S&P500 moet gaan en wanneer de ratio negatief is moet men een shortpositie innemen in de S&P500. Copyright Vladeracken in Europa / Duitsland

In figuur 1 ziet u deze yieldcurve voor de Europese / Duitse markt. Zichtbaar is dat de lange rente in Europa significant lager ligt dan de korte rente. Men noemt dit een “negatieve yield curveEen curve die de effectieve rente percentages weergeeft van obligaties met verschillende looptijden. De helling van de curve geeft de snelheid aan waarmede het percentage stijgt of daalt naarmate de looptijd langer is. Teresa Fernandez is van mening dat de relatie tussen de 10-jaars Treasury en de 3-maands Treasury een goede indicatie geeft van de stand van de markt. Een stijging van de verhouding wijst op een stijgende aandelenmarkt en omgekeerd. Als de Ratio op 3,5 of hoger ligt betekent dit dat men long in de S&P500 moet gaan en wanneer de ratio negatief is moet men een shortpositie innemen in de S&P500. Copyright Vladeracken”. Het effect hiervan is dat banken geld liever op deposito’s zetten, dan het risicodragend uit te lenen. Dat zorgt er vervolgens voor, dat lange termijn investeringsprojecten niet meer kunnen worden gefinancierd met bankkrediet. Bedrijven stoppen dan met investeren en een economie stagneert of raakt in een recessie. Dit effect is inmiddels zowel in de VS als in Europa goed te zien. Er worden veel minder grote investeringen gedaan in nieuwe fabrieken, kantoorgebouwen en andere projecten dan gemiddeld met alle gevolgen van dien voor allerhande toeleveranciers.
De volgende vraag is dan hoe dit moet worden opgelost? Hoe kan de yield curveEen curve die de effectieve rente percentages weergeeft van obligaties met verschillende looptijden. De helling van de curve geeft de snelheid aan waarmede het percentage stijgt of daalt naarmate de looptijd langer is. Teresa Fernandez is van mening dat de relatie tussen de 10-jaars Treasury en de 3-maands Treasury een goede indicatie geeft van de stand van de markt. Een stijging van de verhouding wijst op een stijgende aandelenmarkt en omgekeerd. Als de Ratio op 3,5 of hoger ligt betekent dit dat men long in de S&P500 moet gaan en wanneer de ratio negatief is moet men een shortpositie innemen in de S&P500. Copyright Vladeracken weer normaal worden? De eerste optieEr zijn twee soorten opties. De Amerikaanse stijl optie kan ten alle tijde tijdens de looptijd worden uitgeoefend. De Europese stijl optie kan alleen op de uitoefendatum worden uitgeoefend. De opties op aandelen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Amerikaanse type. Opties op indexen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Europese type. De hoeveelheid waarin de onderliggende waarde wordt genoteerd is in Amsterdam 100 aandelen, 10 troy ounce goud, 5.000 nominaal in obligaties, 10.000 Amerikaanse dollars. Copyright Vladeracken is dat de ECB de rente weer gaat verlagen. Stel dat de inflatie(verwachting) weer tot oder 2% zakt, dan kan de ECB de rentetarieven weer laten zakken en daalt dus de linker kant van de grafiek in figuur 1. Als de rechterkant dan stabiliseert, dan kan de yield curveEen curve die de effectieve rente percentages weergeeft van obligaties met verschillende looptijden. De helling van de curve geeft de snelheid aan waarmede het percentage stijgt of daalt naarmate de looptijd langer is. Teresa Fernandez is van mening dat de relatie tussen de 10-jaars Treasury en de 3-maands Treasury een goede indicatie geeft van de stand van de markt. Een stijging van de verhouding wijst op een stijgende aandelenmarkt en omgekeerd. Als de Ratio op 3,5 of hoger ligt betekent dit dat men long in de S&P500 moet gaan en wanneer de ratio negatief is moet men een shortpositie innemen in de S&P500. Copyright Vladeracken weer normaal worden. Maar de ECB (net als de FED) heeft aangegeven, hier voorlopig geen mogelijkheid toe te zien. De ECB heeft dat niet zo expliciet gezegd, maar pas als zich een flinke recessie gaat voordoen mag men verwachten dat dit beleid alsnog wordt aangepast. Tot die tijd is dit geen optieEr zijn twee soorten opties. De Amerikaanse stijl optie kan ten alle tijde tijdens de looptijd worden uitgeoefend. De Europese stijl optie kan alleen op de uitoefendatum worden uitgeoefend. De opties op aandelen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Amerikaanse type. Opties op indexen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Europese type. De hoeveelheid waarin de onderliggende waarde wordt genoteerd is in Amsterdam 100 aandelen, 10 troy ounce goud, 5.000 nominaal in obligaties, 10.000 Amerikaanse dollars. Copyright Vladeracken.

10-jaars rente in € en $ (figuur 2)

En dus blijft optieEr zijn twee soorten opties. De Amerikaanse stijl optie kan ten alle tijde tijdens de looptijd worden uitgeoefend. De Europese stijl optie kan alleen op de uitoefendatum worden uitgeoefend. De opties op aandelen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Amerikaanse type. Opties op indexen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Europese type. De hoeveelheid waarin de onderliggende waarde wordt genoteerd is in Amsterdam 100 aandelen, 10 troy ounce goud, 5.000 nominaal in obligaties, 10.000 Amerikaanse dollars. Copyright Vladeracken twee over, de lange rente moet nog verder gaan stijgen.

Figuur 2 10-jaars rente in € en $, weekgrafiek

In figuur 2 hebben wij de ontwikkeling van de BundDit is een Duitse hypothetische obligatie met een coupon van 6% en een resterende looptijd van 8,5 tot 10,5 jaar. Op de Eurex worden futures op deze obligatie verhandeld en op deze futures zijn turbo’ s verkrijgbaar. Copyright Vladeracken futureIs een gestandaardiseerd contract voor de aan- of verkoop van de onderliggend waarde. Het verschil met een optieEr zijn twee soorten opties. De Amerikaanse stijl optie kan ten alle tijde tijdens de looptijd worden uitgeoefend. De Europese stijl optie kan alleen op de uitoefendatum worden uitgeoefend. De opties op aandelen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Amerikaanse type. Opties op indexen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Europese type. De hoeveelheid waarin de onderliggende waarde wordt genoteerd is in Amsterdam 100 aandelen, 10 troy ounce goud, 5.000 nominaal in obligaties, 10.000 Amerikaanse dollars. Copyright Vladeracken contract ligt hem in het feit dat een future altijd leidt tot uitoefening. Een future vormt derhalve altijd een verplichting terwijl een optieEr zijn twee soorten opties. De Amerikaanse stijl optie kan ten alle tijde tijdens de looptijd worden uitgeoefend. De Europese stijl optie kan alleen op de uitoefendatum worden uitgeoefend. De opties op aandelen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Amerikaanse type. Opties op indexen genoteerd op de Europese Optiebeurs in Amsterdam zijn van het Europese type. De hoeveelheid waarin de onderliggende waarde wordt genoteerd is in Amsterdam 100 aandelen, 10 troy ounce goud, 5.000 nominaal in obligaties, 10.000 Amerikaanse dollars. Copyright Vladeracken de bezitter het keuze recht geeft i.p.v. een verplichting. Copyright Vladeracken (10-jaars Duitse obligatieEen schuldbekentenis aan toonder voor een bepaald bedrag (nominale waarde) met een van tevoren vastgestelde rentevergoeding en met een terugbetalingconditie van de hoofdsom op een van tevoren vastgesteld tijdstip. Copyright Vladeracken-index) en de CBOE 10 Year Treasury Index (10-jaars Amerikaanse obligatieEen schuldbekentenis aan toonder voor een bepaald bedrag (nominale waarde) met een van tevoren vastgestelde rentevergoeding en met een terugbetalingconditie van de hoofdsom op een van tevoren vastgesteld tijdstip. Copyright Vladeracken-index) getekend op weekbasis. De koersen van beide indexen dalen al maanden lang. Maar erger is, dat het erop lijkt dat hier sprake is van een neerwaartse “running correction”. Dat is een fase in een dalende trendDe richting van de markt. Een opwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van hogere bodems en hogere toppen. Een neerwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van lagere bodems en lagere toppen. Copyright Vladeracken waarbij weliswaar sprake is van een correctieEen daling van de koersen met van tenminste 10%. Copyright Vladeracken, maar waarbij de trendDe richting van de markt. Een opwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van hogere bodems en hogere toppen. Een neerwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van lagere bodems en lagere toppen. Copyright Vladeracken zelf tijdens die correctieEen daling van de koersen met van tenminste 10%. Copyright Vladeracken wordt gecontinueerd. En dat is gevaarlijk, omdat wanneer de trendDe richting van de markt. Een opwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van hogere bodems en hogere toppen. Een neerwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van lagere bodems en lagere toppen. Copyright Vladeracken omlaag hervat wordt, dit tot een versnelling van de daling leidt. Figuur 2 vertelt ons, dat niet de ECB en de FED voor normalisering van de yield curveEen curve die de effectieve rente percentages weergeeft van obligaties met verschillende looptijden. De helling van de curve geeft de snelheid aan waarmede het percentage stijgt of daalt naarmate de looptijd langer is. Teresa Fernandez is van mening dat de relatie tussen de 10-jaars Treasury en de 3-maands Treasury een goede indicatie geeft van de stand van de markt. Een stijging van de verhouding wijst op een stijgende aandelenmarkt en omgekeerd. Als de Ratio op 3,5 of hoger ligt betekent dit dat men long in de S&P500 moet gaan en wanneer de ratio negatief is moet men een shortpositie innemen in de S&P500. Copyright Vladeracken gaan zorgen, maar de obligatiebeleggers op de kapitaalmarkten. En als dit scenario bewaarheid wordt, dan gaat er nog een stevige rentestijging volgen, waarbij het beeld in figuur twee een versnelling omlaag gaat laten zien. Voor de komende maanden liggen er daarmee twee scenario’s klaar: òf de Westerse economieën gaan een stevige recessie in, òf de rente op de kapitaalmarkten in Europa en de VS gaat opnieuw flink oplopen. En beide scenario’s zijn erg slecht voor aandelenbeleggingen!

De DAX Index op weekbasis (figuur 3)

Figuur 3 DAX IndexEen gemiddelde van de 30 meest verhandelde en grootste aandelen van de Duitse beurs. Copyright Vladeracken, weekgrafiek

De index met het naar verhouding grootste aantal industriële ondernemingen in Europa is de Duitse DAX IndexEen gemiddelde van de 30 meest verhandelde en grootste aandelen van de Duitse beurs. Copyright Vladeracken. Toch is het juist deze index die dit jaar een nieuw “all-time-high” heeft bereikt. Dat heeft met twee dingen te maken. Ten eerste is dit een herbeleggingsindex. De koers van deze index wordt gecorrigeerd voor alle uitgekeerde dividenden. Zelfs als koersen niet stijgen, zorgt het dividend toch voor een stijging van de index van deze index. Maar bovendien kent de index ook enkele grote financiële partijen, enkele wapenfabrikanten en enkele ondernemingen die van de race naar de cloud profiteren (SAP AG). Dat gezegd hebbende is figuur 3 wel degelijk een waarschuwing. Indicatoren divergeren negatief, en het gehele beeld oogt behoorlijk toppend. Boven 15.450 is er niet zoveel aan de hand, maar wij gaan er vanuit, dat deze steun in de komende weken gebroken gaat worden. En dan is het maar een kleine stap naar de laatste stevige bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken op 14.455, een grens waarvan wij ook verwachten dat die het niet gaat houden. Alles in figuur 3 wijst erop, dat deze index bezig is met de formatie van een top, die daarna kan leiden tot een test van zelfs de bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken uit 2022, die onder 12.000 punten ligt!

De S&P 500 Index op weekbasis (figuur 4)

Figuur 4 De S&P 500 Index, weekgrafiek

In figuur 4 hebben wij een weekgrafiek opgenomen van de Amerikaanse S&P 500 index. Ook hier is sprake van negatieve divergenties en een toppend patroon. Maar dit beeld oogt zwakker dan dat van figuur 3, omdat hier geen “all-time-high” is gevestigd. Nog sterker, de rallyEen fikse stijging van het koersniveau die volgt op een daling of op een consolidatie. Copyright Vladeracken die wij achter de rug hebben is best stevig maar heeft slechts 76,4% van de voorafgaande koersdaling goedgemaakt. En dat valt samen met de bovenste FibonacciIs een Italiaanse wiskundige die een reeks getallen heeft gedefinieerd waarvan het kenmerk is dat de breuk van twee elkaar opvolgende getallen in de limiet gelijk is aan 1,618, ook wel het gouden verhoudingsgetal genoemd. De reeks wordt verkregen door steeds de twee opeenvolgende getallen bij elkaar op te tellen waardoor het volgende getal verkregen wordt. De getallenreeks is als volgt: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, etc. Copyright Vladeracken-retracement lijn in de figuur. Daarmee geldt deze rallyEen fikse stijging van het koersniveau die volgt op een daling of op een consolidatie. Copyright Vladeracken nog steeds slechts als een “bearEen belegger die negatief staat ten opzichte van de toekomstige marktontwikkeling. Copyright Vladeracken market rallyEen fikse stijging van het koersniveau die volgt op een daling of op een consolidatie. Copyright Vladeracken”. De stoploss in figuur 4 is de bovenkant van de steunzone tussen 4.300 en 4.325. En er is niet veel nodig voor een doorbraak omlaag door deze steun! Het beeld in de andere grote door Tech-aandelen gedreven
index, de Nasdaq 100 IndexEen index samengesteld uit de 100 naar marktwaarde gemeten grootste, meest verhandelde, nonfinancial aandelen met een notering op de Amerikaanse schermenbeurs. Copyright Vladeracken, wijkt hier niet veel vanaf. Daar is de rallyEen fikse stijging van het koersniveau die volgt op een daling of op een consolidatie. Copyright Vladeracken krachtiger geweest, maar verder is ook daar sprake van negatieve divergenties en een toppend beeld. Net als figuur 3, roept ook figuur 4 van de daken dat u als belegger uiterst voorzichtig moet zijn. Aandelenmarkten zitten in een gevaarlijks fase!

De AEX Index op dagbasis (figuur 5)

Figuur 5 AEX IndexEen gemiddelde van de 25 meest verhandelde en grootste aandelen van de Amsterdamse beurs. Opties op de AEX Index zijn van het Europese type. Copyright Vladeracken, daggrafiek

Bij figuur 5, met daarin de daggrafiek van de AEX IndexEen gemiddelde van de 25 meest verhandelde en grootste aandelen van de Amsterdamse beurs. Opties op de AEX Index zijn van het Europese type. Copyright Vladeracken, past maar een conclusie: Sell! De index was zelfs niet sterk genoeg om tot aan de dalende trendlijn op te klimmen na de initiële uitbraakEen koerssprong, die optreedt als een aandeel een bepaald koerspatroon verlaat of een belangrijke trendlijn doorbreekt. Copyright Vladeracken omlaag, die veroorzaakt werd door de forse koersdaling van Adyen. De AEX IndexEen gemiddelde van de 25 meest verhandelde en grootste aandelen van de Amsterdamse beurs. Opties op de AEX Index zijn van het Europese type. Copyright Vladeracken is op weg naar de bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken van oktober 2022, die op 631 (!) punten ligt. Er liggen op de weg omlaag veel steunniveau’s, dus het is best mogelijk, dat de index uiteindelijk niet zo ver weg zal zakken, maar de kans dat zich uiteindelijk nog een lagere bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken gaat manifesteren is niet ondenkbeeldig. Aandelenmarkten zijn in gevaar, het slechte seizoen nadert, we gaan de voor aandelen altijd gevaarlijk periode van september / oktober in, het is tijd om aan de zijlijn te gaan staan.

De US$ en de € (figuur 6)

Figuur 6 US$ versus €, weekgrafiek

De koers van de $ stijgt al enkele weken, mede ingegeven door de kracht van de Amerikaanse economie. Die heeft zich dit jaar sterker ontwikkeld dan analisten hadden verwacht. Maar de stijging vindt plaats binnen een fase van correctieEen daling van de koersen met van tenminste 10%. Copyright Vladeracken en is daarbij zelfs nog niet tot boven de laatste top uitgestegen. Dat maakt het beeld er niet bepaald sterker op, zeker als men dan ook nog bedenkt dat het technische plaatje alweer behoorlijk overbought oogt. Figuur 6 laat al 8 witte candles op een rij zien. Dat betekent 8 weken van koersstijgingen. Dat is op zichzelf zeer ongebruikelijk. Een correctieEen daling van de koersen met van tenminste 10%. Copyright Vladeracken is dan ook imminent. Dat er rond 0,89 – 0,91 een periode van correctieEen daling van de koersen met van tenminste 10%. Copyright Vladeracken plaatsvindt is niet vreemd. Maar dat er daarbij tot op heden geen enkele hogere top is gevormd maakt de correctieEen daling van de koersen met van tenminste 10%. Copyright Vladeracken gevaarlijk. Dit zou een “running correction” in een per saldo dalende trendDe richting van de markt. Een opwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van hogere bodems en hogere toppen. Een neerwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van lagere bodems en lagere toppen. Copyright Vladeracken kunnen zijn, die in dat geval uiteindelijk leidt tot een versnelling aan de onderzijde. Het past in onze opvatting, dat de $ per saldo een zwakke munt is ten opzichte van de €, en dat de lange termijn trendDe richting van de markt. Een opwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van hogere bodems en hogere toppen. Een neerwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van lagere bodems en lagere toppen. Copyright Vladeracken voor de $ ten opzichte van de € negatief is. Tussen 0,89 en 0,96 echter is sprake van een adempauze en moeten beleggers dus voor wat de $ betreft aan de zijlijn blijven.

Brentolie in US$ per vat (figuur 7)

Figuur 7 Brentolie in US$ per vat, weekgrafiek

Ondanks een stagnerende wereldeconomie zitten de olieprijzen in de lift. Bovendien stijgt de koers van de $ al weer even, hetgeen de prijsstijging voor olie in € gemeten nog groter maakt. Maar het einde van de huidige rallyEen fikse stijging van het koersniveau die volgt op een daling of op een consolidatie. Copyright Vladeracken lijkt in zicht. Wij schreven al eerder, ervan uit te gaan dat zich een “trading range” gaat ontwikkelen tussen U$62 aan de onderkant en US$101 aan de bovenkant voor een vat Brentolie en dat deze bandbreedte gedurende langere tijd zal blijven bestaan. Er is genoeg olie in de wereld, maar geopolitieke onzekerheden maken dat de prijzen op deelmarkten soms heftig op en neer kunnen gaan. Per saldo is de tendens in het Westen om de afhankelijkheid van olie flink te verminderen en moet Rusland haar olie tegen afbraakprijzen leveren aan Oosterse economieën nu het Westen geen Russische olie meer wil hebben. Deze switch in handelsstromen op de oliemarkt zal nog wel enkele jaren tot scherpe bewegingen omhoog en omlaag kunnen leiden, mede afhankelijk van de vraag hoe de wereldeconomie zich verder ontwikkelt. Maar van echte structurele tekorten is geen sprake waarmee er geen fundamentele reden is om van een structureel stijgende olieprijs uit te gaan.

Het Goud (figuur 8)

Figuur 8 Goud in US$ per troy ounce, weekgrafiek

Misschien is dit wel de rustigste markt van het moment. Er vindt een correctieEen daling van de koersen met van tenminste 10%. Copyright Vladeracken plaats, die alweer enkele maanden duurt. Dat het een correctieEen daling van de koersen met van tenminste 10%. Copyright Vladeracken is, valt op te maken uit het feit dat het dalingstempo lager ligt dan het voorafgaande stijgingstempo. Deze fase van consolidatieEen periode waarin de koersen tijdelijk in zijwaartse richting ten opzichte van de aan de gang zijnde trendDe richting van de markt. Een opwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van hogere bodems en hogere toppen. Een neerwaartse trend wordt gekarakteriseerd door een opeenvolging van lagere bodems en lagere toppen. Copyright Vladeracken bewegen. In het algemeen geldt dat de prijzen even rust nemen alvorens hun weg te vervolgen. Zie ook congestieperiode. Copyright Vladeracken vindt bovendien plaats op een logisch punt, namelijk vlak onder een top die in de voorbije jaren al drie keer geraakt is. Voorlopig betekent dit niets anders, dan dat er kracht verzameld wordt voor een uiteindelijke doorbraak omhoog. Dat daarbij geen enkele belangrijke steunlijn aan de onderkant is gebroken (in de onderste grafiek, waarin goud in € is getekend, is de oplopende trendlijn wel geraakt, maar niet doorbroken) maakt het beeld alleen maar sterker. Goud is wat ons betreft een vaste waarde in portefeuilles, een hedge tegen inflatie en tijden van crises.

Beleggen en de Vladeracken Methodiek

Met uitzondering van onze twee aandelen selectoren draaien alle modellen “comme il faut”. Er is veel cash aanwezig, en een groot deel van de nog aanwezige beleggingen wordt gevormd door klassieke, degelijke en defensieve maatschappijen. Portefeuilles zijn daarmee niet immuun voor koersdalingen, maar als aandelenindices omlaag schieten, blijven onze portefeuilles veel beter liggen. De uitzondering wordt gevormd door de Benelux Selector, waar wij te elfder ure toch ons geduld verloren en op precies het verkeerde moment aandelen Adyen kochten. Wij spreiden onze risico’s altijd, en er werd dus geen grote positie aangekocht, maar toch, een koersdaling als dit aandeel doormaakte doet elk model pijn leiden. Ook de Wereld Selector had en heeft het moeilijk. Afgelopen week namen wij ons (kleine) verlies op EasyJet. Ondanks het feit, dat in beide modellen slechts de helft van de portefeuille is belegd, heeft dat niet voorkomen, dat beide modellen dit jaar nog steeds een negatief resultaat noteren.
Onze grootste zorg op dit moment echter is de ontwikkeling van de lange rente. Aanvankelijk gingen wij uit van een hernieuwde rentedaling, ingegeven door de verwachting dat zich een wereldwijde recessie zou gaan ontwikkelen in de tweede helft van dit jaar. Dat is het moment om uit high yield obligaties te stappen en juist in eerste klas langlopende obligaties. Die recessie lijkt zich inderdaad nu te ontwikkelen, en dus is het besluit om uit hoogrentende obligaties te stappen verstandig. Maar meer en meer begint het erop te lijken, dat die recessie niet gepaard zal gaan met een wezenlijke daling van de lange rente. Immers, als de korte rente niet gaat dalen, dan zou een daling van de lange rente alleen maar tot nog negatievere yield curves leiden en dat zal dan uiteindelijk voor een depressieEen langdurig krimpende economie. Copyright Vladeracken zorgen. Veel waarschijnlijker is het dus, dat de lange rente juist verder gaat stijgen, zodat de yield curveEen curve die de effectieve rente percentages weergeeft van obligaties met verschillende looptijden. De helling van de curve geeft de snelheid aan waarmede het percentage stijgt of daalt naarmate de looptijd langer is. Teresa Fernandez is van mening dat de relatie tussen de 10-jaars Treasury en de 3-maands Treasury een goede indicatie geeft van de stand van de markt. Een stijging van de verhouding wijst op een stijgende aandelenmarkt en omgekeerd. Als de Ratio op 3,5 of hoger ligt betekent dit dat men long in de S&P500 moet gaan en wanneer de ratio negatief is moet men een shortpositie innemen in de S&P500. Copyright Vladeracken weer normaal wordt. En dan is de pijn in obligatieland nog niet geleden! Voor ons betekent dit, dat wij toch weer afscheid denken te gaan nemen van enkele van onze langlopende obligatiebeleggingen. Het helpt daarbij, dat eind augustus Volkswagen besloot om een achtergestelde eeuwigdurende obligatielening vervroegd af te lossen. Dit leverde onze klanten onverwacht een flinke reductie van de gemiddelde looptijd van de obligatieportefeuilles op, inclusief een kwaliteitsverbetering, aangezien het hier om een achtergestelde obligatieEen schuldbekentenis aan toonder voor een bepaald bedrag (nominale waarde) met een van tevoren vastgestelde rentevergoeding en met een terugbetalingconditie van de hoofdsom op een van tevoren vastgesteld tijdstip. Copyright Vladeracken ging. Destijds was een coupon van 5,125% op een koers van 97% van de hoofdsom een prima belegging, maar tegenwoordig is 5,125% voor een achtergestelde eeuwigdurende obligatieEen schuldbekentenis aan toonder voor een bepaald bedrag (nominale waarde) met een van tevoren vastgestelde rentevergoeding en met een terugbetalingconditie van de hoofdsom op een van tevoren vastgesteld tijdstip. Copyright Vladeracken geen goede beloning meer. En dus waren wij zeer blij met dit besluit van Volkswagen.

In de ESG-portefeuilles hebben wij in augustus en begin september opnieuw enkele aanpassingen doorgevoerd. Posities in SAP AG zijn verkocht en ingeruild voor het Zwitserse Sika en de positie in Nvidia werd opnieuw enigszins kleiner gemaakt ten gunste van aandelen Adyen (in dit geval aangekocht nadat de koers halveerde). Opnieuw wordt de ESG-portefeuille daarmee minder rentegevoelig.

Tabel 1 Resultaten Vladeracken-modellen *

* Het gaat hier om het netto behaalde rendementDe uiteindelijke opbrengst van een belegging. Bij aandelen bestaat het uit het dividend vermeerderd of verminderd met het koers-resultaat. Copyright Vladeracken, ná alle kosten. Voor oudere cijfers verwijzen wij u naar onze website.

De volgende uitgave van de Technische BeleggerEen maandblad dat de ontwikkelingen op de wereldwijde effectenmarkten analyseert en becommentarieert uitgaande van de Technische AnalyseEen vorm van markt analyse die uitgaat van vraag en aanbod en handelsvolume, waarbij men met behulp charts en formules gebaseerd op marktgegevens probeert vast te stellen in welke fase van haar ontwikkeling de markt zich bevindt. Copyright Vladeracken. Het wordt uitgegeven door Vladeracken BV en wordt gratis aan haar klanten ter beschikking gesteld. Copyright Vladeracken verschijnt op maandag 9 oktober 2023.

Meer informatie over vrijwel alle effectentransacties, welke wij in de portefeuilles van onze cliënten hebben uitgevoerd en andere beleggingsoverwegingen, welke uit onze dagelijkse analyses voortvloeien, treft u aan op onze websites, www.vladeracken.nl & www.todaysgroup.nl.

Blog, Twitter & Linked-In
Op de website www.vladeracken.nl en sinds november 2020 ook op www.todaysgroup.nl kunt u onder “Onze Research” artikelen vinden over de effecten waarin wij al dan niet beleggen evenals een wekelijkse update van onze beleggingsvisie. Wie zich aanmeldt als volger (Twitter) of wie zich in het Linked-In-netwerk opgeeft als contact van G.K. van Dommelen, wordt vervolgens doorlopend van nieuwe publicaties op de hoogte gebracht.

Reeds besproken onderwerpen:

Algemeen

– Onze ESG-politiek

– Hoe spreken de statistieken over 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 en voor 2020?

– Onze macro-economische- en rentevisie

– De Japanse beurs

– De aandelenbeurzen in de BRIC-landen

Aandelen

– Vastgoed: Corio, Meerdervoort Amaliawolde, Unibail-Rodamco, Wereldhave

– Aandelen: Aalberts, AB Inbev, Alten, Andritz, Aquafil, Arcadis, Atos, Avio, Azimut, BAM, Bourbon, CGG Veritas, Colruyt, Falck Renewables, Fugro, Hannover RE, Heineken (Holding), Hermès, ING, Koninklijke Olie, MTU Aero Engine, Nokian Renkaat, Novo Nordisk, Oeneo, Philips, Prosegur, Prosegur Cash, Saipem, Samsung, SAP, SBM Offshore, Schneider Electric, Sligro, Talanx, Unilever, Technip, Tenaris, Vallourec, Volkswagen

– Afdekken van aandelenrisico’s m.b.v. calls, puts, short sprinters en short trackers met een hefboomMen laat een gulden meermaals zijn invloed uitoefenen ten opzichte van de standaard investering. Dit kan bijvoorbeeld door in plaats van één aandeel, voor dat zelfde geld meerdere opties op dat aandeel te kopen. Zie voor een formule onder Leverage. Copyright Vladeracken

Overige onderwerpen

– Goud, Palladium, Platina en Zilver, de Amerikaanse Dollar, de Australische Dollar, het Britse £, de Japanse ¥en, de Noorse kroon, de Zwitserse Franc, de BRIC Valuta en een BRIC Valuta noteNaast normaal schuldpapier wordt hiermede ook gedoeld op effecten op grondstoffen of andere onderliggende waarden waarbij in het product een obligatiecompenent is verwerkt. Copyright Vladeracken, de Russische Roebel en Alpha creëren met valutamanagement

– Volatility, handelssytemen, derivaten, ETF’s, Fund Selector, TCO

– TA Indicatoren zoals Woodies CCI, Martingale, de Coppock Indicator en het Hindenburg Omenvan James R. Miekka. Het is een patroon uit de Technische Analyse. Miekka wilde daarmede een market crash voorspellen. Het bestaat uit een combinatie van een aantal indicatoren: 1. Het 52-weeks Voortschrijdend Gemiddelde van de New HighsHet aantal aandelen waarvan de slotkoers hoger is dan alle slotkoersen van het betreffende aandeel in de voorafgaande 12 maanden. Copyright Vladeracken en de New LowsHet aantal aandelen waarvan de slotkoers lager is dan de slotkoersen van datzelfde aandeel in de voorafgaande 12 maanden. Wanneer zich een downturn voordoet in de DJIA en het aantal New Lows is meer dan 400 als de markt weer keert, dan moet men er rekening mee houden, zo heeft Mike Burke vastgesteld, dat men te maken krijgt met een dubbele bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken waarvan de tweede bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken lager zal liggen dan de eerste. Blijft het aantal New Lows onder het getal van 400 dan heeft men te maken met een enkelvoudige bodemDieptepunt in de koersontwikkeling. Men onderscheidt onder andere de dubbele, de triple, de broadening, de V en de extended bodem. Eén van de manieren om de aanwezigheid van een bodem vast te stellen is de volgende regel: iedere koers welke voorafgegaan wordt door drie hogere en gevolgd wordt door twee hogere slotkoersen, kan beschouwd worden als een bodem. Copyright Vladeracken. Men hanteert in dit verband vuistregels. Als het aantal New Lows op de NYSE het getal 40 overschrijdt gedurende enkele dagen dan betekent dit dat de markt zich in een daling bevindt. Voor de NasdaqNational Association of Securities Dealers Automated Quotations. De Amerikaanse nationale schermenbeurs. Copyright Vladeracken gaat men uit van een getal van 70. Copyright Vladeracken op de New York Stock Exchange moeten beide groter zijn dan 2,2% van het aantal fondsen verhandeld op de genoemde beurs. Later werden er veranderingen aangebracht in deze regel. Men ging spreken van 2,5% en vooral van 2,8%, maar in het laaatste geval betrof het niet het totaal aantal verhandelde fondsen maar de som van de stijgers en dalers. Hiermede werd ingespeeld op een veel voorkomende kritiek omdat in het totaal aantal verhandelde fondsen zich ook veel fondsen zouden bevinden waarvan slechts sporadisch een koers werd vastgesteld; 2. Het kleinste van deze getallen moet groter zijn dan 75. Deze regel lieten latere analisten vallen, omdat hij eigenljk al besloten ligt in de eerste. Indien er 3200 tot 3300 fondsen in totaal verhandeld worden is 2,2% net iets minder dan 75; 3. Het 10-weeks Voortschrijdend Gemiddelde van de New York Stock Exchange Composite moet stijgend zijn. Miekka heeft calibraties uitgerekend ten behoeve van andere beurzen zodat deze ook kunnen worden gebruikt; 4. De McClellan Oscillator Het verschil tussen een kortere termijn gemiddelde van een koers met dat van een langere termijn gemiddelde van dezelfde koers. Copyright Vladerackenis negatief; 5. De nieuwe 52-weeks New High is niet groter dan 2 maal de nieuwe 52-weeks New Low. Als alle vijf criteria op een en dezelfde dag voldoen aan bovenstaande eisen dan is er sprake van een niet-geconfirmeerd Hindenburg Omen. Er sprake van een geconfirmeerd Hindenburg Omen als zich binnen 36 dagen een tweede Hindenburg Omen voordoet. Er is vastgesteld dat dit patroon sinds 1985 in slechts 24% van de gevallen een crash voorspelde. Wel werd iedere crash voorafgegaan door een Hindenburg Omen. In 41% werd het signaal gevolgd door een “˜panic Sell Off’. In 71% van de gevallen volgde een daling van de beurs met tenminste 5%. In minder dan 5% bleek het signaal niet gevolgd te worden door een negatieve beurs. Copyright Vladeracken

Obligaties

– Eurobonds, Euro TreasuriesSchuldpapier van de Amerikaanse overheid uitgegeven door het Bureau of Public Debt. Men onderscheidt Treasury bills, Treasury notes, Treasury bonds en TIPS. Copyright Vladeracken, staatsobligaties van de “PIGS”-landen, van Italië en van Nederland

– Bedrijfsobligatiefondsen, rentegroeifondsen en trackers zoals Lux-O-Rent, Carmignac Global Bond, First Trust Factor FX Fund, ING Renta Grf, JPM Global Bond Opportunity, Lyxor SGI Double Short Bund, ProShares Ultra Short Treasury en het Robeco Global Dynamic Duration Fund

– Credit Linked Notes, Floored en Reversed Floaters en Inflatielinkers en de HICP Inflatie Index en Steepeners van Aegon, BNG, Deutsche (Post)Bank, Ned. Waterschapsbank, NIBC, Rabobank en RBS en Hybride en variabele renteobligaties van Linde

– High yield en bedrijfsobligaties van Altice, Amaliawolde, Bombardier, Cirsa Gaming, Clondalkin, ConvaTec Healthcare, FCE Bank, FGA Capital, Findus Group, Gazprom, Gazprombank, Heidelberg Zement, ING, Servus, Stork TS, Sunrise en Volkswagen.

– Memory Coupon Notes op Aegon, Arcelor Mittal, Philips & Royal Dutch.

– MKB Obligaties van Air Berlin, Enterprise Holdings, German Pellets, KTG Agrar, Praktiker, Rickmers en TRFI Funding.

– Achtergestelde en/of perpetuele obligaties en effecten van Achmea, Aegon, ASR, Casino Guichard, Credit Agricole, Depfa, Friesland-Campina, Fürstenberg, ING, Rabobank, SNS Reaal, SRLev, Tennet, Tier 1, 2 of 3? en CocoCOntingent COre tier-1 effecten, ook wel COntingent COnvertible genoemd. Achtergestelde obligaties met een vaste rente die niet meetellen bij het kernkapitaal maar die in tijden van nood automatisch omgezet worden in aandelen. Copyright Vladeracken’s

– Range Accrual Notes van de EIB en RBS

– Obligaties in een wereld van stijgende rentes, Lyxor Daily Double Short BundDit is een Duitse hypothetische obligatie met een coupon van 6% en een resterende looptijd van 8,5 tot 10,5 jaar. Op de Eurex worden futures op deze obligatie verhandeld en op deze futures zijn turbo’ s verkrijgbaar. Copyright Vladeracken ETF, ProShares Ultra Short 7 – 10 en 20 years TreasuriesSchuldpapier van de Amerikaanse overheid uitgegeven door het Bureau of Public Debt. Men onderscheidt Treasury bills, Treasury notes, Treasury bonds en TIPS. Copyright Vladeracken ETF

Wet- en regelgeving

– Cliëntclassificatie en Vermogensbeheer, Privacy policy, Total Cost of Ownership, SRI, corporate Governance en Ethiek,